Boeken verslonden in april

"Noah Barleywater gaat ervandoor" van John Boyne was een zalige start van april. Een sprookje dat jeugdsentiment oproept. Even wennen aan alle pratende dieren en voorwerpen, maar al snel zit je in de verhalen die verteld worden en ben je klaar om aangenaam verrast te worden.

"Het Vuurevangelie" van Michel Faber gaat niet zozeer over religie als over de valkuilen bij het publiceren van een nieuw boek wanneer je denkt dat je de grootste ontdekking van de eeuw hebt gedaan. Religieus fanatisme komt wel aan bod, maar de boodschap is vooral dat we allemaal mensen zijn, en dat je jezelf niet zo belangrijk moet beschouwen.

"The Creeping Shadow" van Jonathan Stroud is het vierde boek in de reeks over Lockwood & Co. en misschien wel het beste van de reeks -- tot nu toe. Het is een geweldig fantasy-avontuur waarbij ik constant vergeet dat de personages eigenlijk tieners zijn. Het is geen kinderlijk verhaal, maar heel spannend, grappig en entertainend.

"Ever After" van Graham Swift was teleurstellend. Een vermoeiende schrijfstijl met lange zinnen vol komma's, gedachtestreepjes en haakjes. Twee vertellers die identiek zijn qua vertelstem. Een verhaal over leven en dood, de betekenis van beide, over ouders en kinderen, over de belangrijkheid van het eigen individu en over geheimen en ontdekkingen.

 "Devoted" van Dean Koontz brengt zijn klassiekers terug! Het is een verhaal met een gekke wetenschapper die slachtoffer wordt van zijn mislukte experimenten, een kind met een beperking maar ook een hoge intelligentie die alle tegenstand overwint, een dame in nood die haar ridder op een wit paard, met militaire achtergrond, ontmoet, en honden. Veel honden.

 

De achterflap noemt "Het huis van de slaap" van Jonathan Coe een duizelingwekkende komedie, maar dat is het niet. Interessant genoeg maar geen emotionele impact, het is genre-vrije literatuur met een verrassende wending dat uiteindelijk wel de moeite van het lezen waard is.


 

Een perfect boek om de maand april mee af te sluiten was "Extremely Loud & Incredibly Close" van Jonathan Safran Foer. Het verhaal van Oskar, die na de dood van zijn vader bij 9/11 een sleutel tussen zijn spullen vind en dan op zoek gaat naar het slot. Tegelijkertijd lezen we brieven van zijn grootvader, een verslag van zijn grootmoeder, en allerlei foto's die hij tijdens zijn zoektocht heeft gemaakt.

Review "Extremely Loud & Incredibly Close" - Jonathan Safran Foer

* * * * *
Ik heb lang geleden de film gezien, maar ik herinnerde me alleen een jongen die in de nasleep van 9/11 een sleutel vindt en op zoek gaat naar het slot. Maar "Extremely Loud & Incredibly Close" van Jonathan Safran Foer is veel meer dan dat.

Zijn het de foto's die her en der verspreid in het boek staan? De antwoorden van bekende mensen op brieven die Oskar de wereld instuurt? De pagina's uit de notitieboeken van Oskars grootvader met slechts één zin? Of omdat de aanslag op het World Trade Center hier veel centraler staat dan in de film het geval was?

Het is de combinatie van alles. Dit is het eerste boek van Jonathan Safran Foer dat ik lees, en ik wil nu al zijn andere boeken ook lezen. Dit exemplaar hebben we gevonden in een ruilbibliotheek in Stavanger tijdens onze cruise door de Noorse fjorden. En het heeft even geduurd tot ik het ter hand nam, maar het is het wachten zeker waard.

Het enige moeilijke wat ik aan dit boek vind, is dat de dialogen blijven doorlopen in een paragraaf. Een antwoord gesproken door een tweede personage begint dus niet op de volgende regel. Soms is het echt wel uitkijken waar de aanhalingstekens staan, en ik vergiste me regelmatig en wie wat zegt. Vooral in één van de laatste hoofdstukken waar de grootvader aan het woord is, waren lastig, meer omdat dit hoofdstuk één lange paragraaf is.

Maar voor de rest is het een zalig boek waar ik me met plezier in kon verliezen. Het is niet alleen het verhaal van Oskar die op zoek gaat naar dat slot voor zijn sleutel. Het zijn ook de brieven die zijn grootvader schrijft aan Thomas, Oskars vader. En het is ook het verslag van Oskars grootmoeder. Dit alles loopt wat door elkaar in afwisselende hoofdstukken. Soms wat verwarrend, maar uiteindelijk vormt het een mooi en briljant geheel. Dit is een boek dat ik veel eerder had willen lezen.

Review "Het huis van de slaap" - Jonathan Coe

* * *
Toevallig vond ik een boek van Jonathan Coe op de tweedehandse boekenverkoop van de bibliotheek in Riemst. Ik ken hem van zijn boek "De afschuwelijke eenzaamheid van Maxwell Sim", een boek dat ik hilarisch vond.

"Het huis van de slaap" is echter een heel ander boek en hoewel ik het best interessant vond, had ik er geen emotionele band mee. Het is ook moeilijk om er een genre op te plakken. De achterflap noemt het een komedie. Af en toe leek het op een thriller. Gregory Dudden en zijn slaaponderzoek deden me denken aan Victor uit "De Engelenmaker" van Stefan Brijs. Veelal is het een onbeantwoord liefdesverhaal tussen verschillende personages.

Het boek wisselt de hoofdstukken af tussen het verhaal dat zich in de huidige tijd afspeelt (1996; oneven hoofdstukken), en het verhaal in het verleden (1983-84; even hoofdstukken). De titel van het boek is een verwijzing naar een ánder, fictief boek dat in het verhaal voorkomt en de verschillende personages met elkaar verbindt.

Pas tegen het einde aan kwam er iets grappig, maar dat had dan weer totaal niets met het eigenlijke verhaal te maken. Één van de personages schrijft voor een tijdschrift, en door omstandigheden liep er iets mis met de voetnoten van zijn laatste artikel, waardoor die verwisseld werden, met hilarische combinaties tot gevolg.

Daarna kwam een revelatie met betrekking tot de identiteit van één van de nevenpersonages, en toen zag ik alles op zijn plaats vallen. Ja, uiteindelijk was het wel de moeite om dit boek door te lezen. Vooral omdat je op het einde meer weet dan de personages zelf, wat ook best grappig is. Maar een komedie zou ik dit boek nooit noemen. Dit is gewoon literatuur, genrevrij, personages die met elkaar in aanraking komen als ballen in een flipperkast die tegelijk werden gelanceerd.

Review "Devoted" - Dean Koontz

* * * * *
De klassieke Koontz is terug! Het is vijf jaar geleden dat hij nog eens een op zichzelf staand verhaal uitbracht. "Ashley Bell" was toen ook de moeite. In de tussentijd heeft hij de thriller-reeks over Jane Hawk geschreven, maar die wist me nooit echt volledig te bekoren. "Devoted" daarentegen is het soort boek waarvan ik zin krijg om heel zijn oeuvre nog eens opnieuw te lezen.

Wie de boeken van Koontz uit de jaren '80  en  '90 kent, zal heel veel daarvan terugzien in dit nieuwe exemplaar. We hebben de vrouw in nood, uiteraard heel knap, die op een toevallige wijze haar ridder op een wit paard ontmoet, uiteraard een kerel met een militaire achtergrond die van aanpakken weet, zoals Nora en Travis in "Watchers" (en er zijn meer gelijkenissen met dit boek die fans met plezier zullen ontdekken terwijl ze lezen). We hebben een wijsneuzig kind met een beperking, zoals Regina in "Hideaway", maar ook wel Barty in "From the Corner of His Eye" en Milo uit "Relentless". We hebben een slechterik wiens wetenschappelijk experiment mislukt en hem veranderd zoals Eric Leben in "Shadowfires" en Thomas Shaddack in "Midnight". En we hebben natuurlijk ook een hond, zoals Einstein in "Watchers", en Woofer in "Dragon Tears".

Je zou kunnen denken, "Maar je hebt dit allemaal precies dan toch al eens gelezen?" En ja, het boek volgt de oude vertrouwde formule, het is eerder een samenraapsel van reeds gebruikte elementen dan een origineel verhaal. Koontz past ook zijn eigen stijl toe. Veel hoofdstukken starten met een korte situering van de personages zonder werkwoorden te gebruiken, iets wat ik heel tof vind maar wat ik bij mijn eigen lessen Creatief Schrijven steevast moet aanpassen. Alles wordt verteld vanuit de derde persoon verleden tijd, behalve de hoofdstukken van de slechterik, waar Koontz de tegenwoordige tijd gebruikt. Een techniek die hij al jaren toepast en die voor extra dynamiek zorgt. Het verhaal speelt zich af in twee dagen tijd. Wat ik qua grafische vormgeving geweldig vind is dat het boek bestaat uit vier grote delen. Deel 1 start met een titelblad met een microscopische afbeelding van cellen. Bij elk volgend deel zoomen we uit tot we eigenlijk de boom krijgen die ook op de cover staat.

Ondanks de bekende elementen is het verhaal spannend, toch fris, misschien iets minder humoristisch dan we normaal gewoon zijn, misschien ook weer iets te prekerig dan wat veel mensen, die fan zijn van de oude Koontz maar in het laatste decennium zijn afgehaakt, zouden willen. Maar voor mij persoonlijk werkt het allemaal. Misschien komt het door de nostalgie, en heb ik af en toe eens nood aan iets dat vertrouwd is. Ik kijk al uit naar zijn volgende boek, "Elsewhere" dat eind november zal verschijnen.

Review "Ever After" - Graham Swift

* *
Ik leerde Graham Swift kennen bij een oefenles Creatief Schrijven, waarbij zijn boek "Moeders Zondag" werd besproken. Ik vond het een indrukwekkend boek, een genre waar ik helemaal niet in thuis was, en het heeft mijn leesgedrag enorm beïnvloed.

Tijdens een tweedehands boekenverkoop in de bibliotheek van Dilsen-Stokkem vond ik zijn "Ever After". En eigenlijk ben ik er niet zo tuk op. Het is het geklets van een 52-jarige man na een zelfmoordpoging, en het doet me wat denken aan de gedachtegangen van Jack Kerouac. Het zijn lange zinnen, met niet alleen veel komma's, maar ook gedachtestreepjes en zelf haakjes. Zinnen die je bijna hardop moet lezen om de juiste accenten te kunnen leggen en de essentie eruit te halen. Maar ze zijn tenminste grammaticaal correct.

De ik-verteller relaast over zijn ouders, een papa die vroeg gestorven is, een stiefvader waar zijn mama al een relatie mee had, een eigen vrouw die hij ook heeft moeten afgeven. De eerste hoofdstukken zou je in mijn ogen bijna in willekeurige volgorde kunnen lezen. Na een tijdje wordt het grote verhaal eindelijk duidelijk. De verteller verbindt zijn eigen leven tijdens en na de Tweede Wereldoorlog met de publicatie van Darwins theorie halverwege de 19e eeuw. Hij bestudeert dagboeken van ene Matthew Pearce in het kader van een onderzoek naar de spirituele crisis die zich in die tijd voltrok. Pearce leefde ten tijde van Darwin, en werd net als de verteller geconfronteerd met sterfgevallen en ontrouw, en zijn werd leven overhoop gegooid door de evolutietheorie. Hij stelt de vraag of alles toeval is of dat er een ontwerp achter zit, en merkt op dat veel mensen willen dat ze na hun dood nog herinnerd worden door anderen.

Er zitten maar een paar actieve stukken met dialoog in, de rest wordt volledig verteld vanop afstand en lang na de feiten. En er is in mijn ogen geen enkel verschil tussen de schrijfstijl van de verteller en die in de dagboeken van Matthew Pearce.

Het is dus een boek over leven en dood, over de betekenis van beide, over ouders en kinderen, over de belangrijkheid van ons eigen individu, over geheimen en ontdekkingen. Maar de schrijfstijl weerhield me ervan het boek ten volle te appreciëren.

Review "The Creeping Shadow" - Jonathan Stroud

* * * * *
"The Creeping Shadow" van Jonathan Stroud is het vierde boek in zijn reeks over Lockwood & Co., een agentschap dat in een alternatieve versie van Londen op spoken jaagt. De overige boeken zijn "The Screaming Staircase", "The Whispering Skull" en "The Hollow Boy".

De schedel uit het tweede deel speelt weer een grote rol in dit boek. De dialogen tussen de schedel en hoofdpersonage Lucy zijn opnieuw geweldig. Als vervolg boet dit boek zeker niet aan kwaliteit in. Het blijft fris, spannend, grappig, entertainend. Ik vergeet altijd dat de hoofdpersonages tieners zijn. Het is zeker geen kinderlijk verhaal.

In dit deel leren we meer over het Probleem, namelijk het moment waarop de wereld plots geteisterd werd door allerlei soorten spoken en geesten, en waar ze precies vandaan komen. De finale van het boek is het zeker waard vergeleken te worden met het gevecht in het Ministerie van Magie in "Harry Potter and the Order van de Phoenix". We krijgen zelfs een personage met Umbridge-allures.

Het is duidelijk in welke richting Stroud wil gaan, en ik ben benieuwd naar het volgende deel, "The Empty Grave".

Review "Het Vuurevangelie" - Michel Faber

* * * *
Michel Faber ken ik alleen van "The Book of Strange New Things", een science-fiction verhaal zonder harde science-fiction te zijn, het verhaal van een missionaris op een andere planeet, maar meer nog een verhaal over relaties, over het huwelijk, over vriendschap maar ook over religie zonder overdreven religieus te zijn.

"Het Vuurevangelie" is een ouder boek van Faber, geschreven als deel van een reeks over mythes en legenden, een reeks waarvoor ook auteurs als Margaret Atwood en Jeanette Winterson hebben geschreven. Het is het verhaal over Theo, een man die toevallig een aantal papyrusrollen vindt in een gebombardeerd museum in Irak. De rollen zijn geschreven in het Aramees door Malchus, een man die leefde ten tijde van Jezus. Theo is ervan overtuigd de vondst van de eeuw te hebben gevonden, vertaalt de rollen en zoekt een uitgever.

Al snel draait het verhaal niet langer om de inhoud van de papyrusrollen, maar om de uitgeverswereld, om marketing, public relations, verkoopcijfers, boekbesprekingen op Amazon. En het boek wordt hilarisch. We zien hoe een man, overtuigd van zijn succes, aan het wankelen slaat. Het religieuze aspect is bijzaak. Heel slim gevonden door Faber, want het trok mij als lezer volledig in het verhaal. Daarna is het wel tijd voor het aspect van religieus fanatisme. Als het daar meteen over was gegaan, was het effect misschien minder groot geweest. Tussen die twee stukken door lees je ook enkele vertaalde passages uit de papyrusrollen.

Na afloop vraag ik me wel af wat ik nu precies gelezen heb, wat de bedoeling was van dit boek. Misschien geeft het de boodschap dat we onszelf als individu niet zo belangrijk moeten beschouwen. We zijn immers allemaal maar mensen. We zijn niet zo speciaal als we denken.

Review "Noah Barleywater gaat ervandoor" - John Boyne

* * * * *
John Boyne is de meest veelzijdige auteur die ik ken. Hij schrijft veel jeugdverhalen, maar ook historische romans als "De Scheepsjongen" en literatuur als "Het Winterpaleis". Hij verrast me elke keer weer. Met "Noah Barleywater gaat er vandoor", gevonden op de tweedehands boekenverkoop van de bibliotheek in Riemst, vertelt hij een hedendaags sprookje, met 'levende' bomen en pratende teckels en ezels.

Het is een heel aparte leeservaring, die mij deed denken aan een combinatie van "Alice in Wonderland" en "Het Oneindige Verhaal". Het zit vol vreemde personages en wezens, alledaagse gebruiksvoorwerpen die tot leven komen.

Achtjarige Noah Barleywater verlaat 's morgens zijn huis voor een reden die we gaandeweg nog ontdekken. Hij komt terecht in een oude speelgoedwinkel met alleen houten speelgoed. De eigenaar vertelt hem over een verzameling marionetten die zijn vader gemaakt heeft en een speciale betekenis voor hem hebben. Als wederdienst voor die verhalen vertelt Noah over zijn moeder.

Uiteindelijk levert dit een prachtig verhaal op dat zoveel meer is dan een jeugdboek. Het geeft ons een onverwachte verrassing die jeugdsentiment oproept. Boyne heeft dit heel mooi gedaan, en het zijn dit soort dingen waarom hij een favoriet schrijver van me blijft. Als je zin hebt om geëmotioneerd te worden door een kort feel-good verhaal, dan moet je dit boek zeker ter hand nemen.