Boeken verslonden in augustus

 

"The Road" van Cormac McCarthy was zo goed als ik verwachtte. Het verslag van een ongenoemde vader en zoon die met hun weinige bezittingen in een winkelkar doorheen een verwoest Amerika de oostkust proberen te bereiken. McCarthy beschrijft elke handeling die het tweetal dot zonder een moment saai te worden. Het centrale thema van het boek is de band tussen ouder en kind, het beschermende tussen hen, de liefde en bezorgdheid, de autoriteit en het rebelse. De dialogen zijn pareltjes; het boek leest als een klassieker. McCarthy won meteen de Pulitzer Prijs, en verdiend!

"I Am Legend" van Richard Matheson liep toch wat anders dan ik verwachtte. Op een bepaald moment is er een virus uitgebroken dat mensen in vampieren verandert. Hoofdpersonage Robert Neville ziet iedereen in zijn omgeving veranderen en blijft als enige normale mens over. Maar het is geen bloederig actieverhaal. Robert probeert uit te dokteren hoe het virus precies werkt en of er iets tegen te doen valt. Hij heeft deze persoonlijke queeste nodig om zelf in leven te blijven, om niet toe te geven aan zelfmoordgedachten. Het is een fantasy-roman uit 1954 dat eigenlijk een toekomstverhaal is doordat het zich tijdens de jaren 1986-'88 afspeelt.

"Tender is the night" van F. Scott Fitzgerald las ik omdat je af en toe toch eens een klassieker ter hand moet nemen. De Franse Rivièra in 1934. Rijzende filmster Rosemary Hoyt ontmoet het koppel Dick en Nicole Diver. Hun leven zal nooit meer hetzelfde zijn. Ik had hier hetzelfde gevoel als bij "The Great Gatsby": veel mooie zinnen maar inhoudelijk vond ik er mijn draai niet in. Irriterend hoe acceptabel liefdesaffaires worden voorgesteld. Na elk hoofdstuk vroeg ik me af wat ik nu precies gelezen had. En ook na het einde miste ik elke connectie.

"Onder ijsbergen" van J. Bernlef is een aanrader voor iedereen die houdt van Nederlandse literatuur. Het is een plezier om te lezen, een boek dat je niet kunt neerleggen. Hoofdpersonage Jakob Olsen spendeert vijf dagen in juli 1975 in Groenland als waarnemer van een oude moordzaak. De dader heeft zichzelf net opgehangen in de gevangenis en de autoriteiten willen hun gemoed geruststellen dat ze toch niets over het hoofd hebben gezien. Het lijkt op een toegankelijkere versie van het IJslandse werk van Jón Kalman Stefánsson. Het boek dateert van 1981 maar zou evengoed vandaag gepubliceerd kunnen zijn.

Recensie "Onder ijsbergen" - J. Bernlef

* * * * *
"Onder ijsbergen" van J. Bernlef is een plezier om te lezen. Het is een boek dat je niet kunt neerleggen. Het leest dan ook heel vlotjes. Een tijdje geleden las ik Bernlefs "Hersenschimmen" en was er toen aangenaam door verrast, en mijn verwachtingen voor dit "Onder ijsbergen" zijn volledig ingelost.

Juli, 1975. Rechter Jakob Olsen uit Kopenhagen wordt als waarnemer naar Groenland gestuurd om een verse blik te werpen op een oude moordzaak. De dader heeft zichzelf net opgehangen in de gevangenis en de autoriteiten willen hun gemoed geruststellen dat ze toch niets over het hoofd gezien hebben.

Jakob vertrekt op 2 juli en zal tot 6 juli in Groenland blijven. Het boek bestaat uit vijf delen, elk deel één dag, telkens opgedeeld in een aantal hoofdstukken. Om te beginnen lezen we het verhaal vanuit het standpunt van Jakob Olsen, maar gaandeweg krijgen we ook enkele hoofdstukken vanuit het perspectief van enkele mensen die hij ontmoet, namelijk pianist Nick Morello die optreedt in de lounge van het hotel waar Jakob Olsen verblijft, maar nog belangrijker lerares Lina Krog, die als zijn tolk fungeert tijdens zijn gesprekken met de plaatselijke Inuit, maar die daarnaast ook nog een veel belangrijkere rol zal spelen.

Het boek dateert van 1981 maar zou evengoed vandaag gepubliceerd kunnen zijn. Bernlef gebruikt makkelijke taal, hij wil niemand imponeren. "Onder ijsbergen" lijkt op een toegankelijkere versie van het IJslandse werk van Jón Kalman Stefánsson. Je leest het bijna in één ruk uit. Alleen het einde... Het is onvoldoenend maar toch niet teleurstellend. Of misschien omgekeerd. Een echte aanrader voor iedereen die houdt van Nederlandse literatuur!

Recensie "Tender is the night" - F. Scott Fitzgerald

* *

1934. De Franse Rivièra. Een strand ergens in de buurt van Nice. Rijzende filmster Rosemary Hoyt ontmoet het koppel Dick en Nicole Diver. Hun leven zal nooit meer hetzelfde zijn.

Dat is kort gezegd waar "Tender is the night" van F. Scott Fitzgerald over gaat. De rest kun je gemakkelijk zelf invullen. Maar de details, daar ontfermt Fitzgerald zich over.

In maart 2017 heb ik "The Great Gatsby" nog een keer gelezen, omdat hij duidelijk heel populair is. Maar eigenlijk vond ik het niet zo geweldig. Er staan verschillende mooie zinnen in, maar inhoudelijk vond ik mijn draai er niet in. Het irriteerde me eerder, hoe liefdesaffaires een acceptabele manier van leven blijken te zijn. Het is een boek waarbij ik me na elk hoofdstuk afvroeg: "Wat heb ik zojuist gelezen?" En ook na het einde miste ik elke connectie.

Om eerlijk te zijn voelde ik hetzelfde bij "Tender is the night". Hoewel er op een bepaald moment toch een draai aan het verhaal wordt gegeven.

Het boek bestaat uit drie delen. Een korte intro waarbij je de personages leert kennen en waarin je getuige bent hoe Rosemary en Dick naar elkaar toe groeien. Dan komt er opeens een flashback die vertelt hoe Dick en Nicole elkaar eigenlijk hebben leren kennen. Blijkbaar is er in de jaren '50 een nieuwe editie uitgebracht waarbij deze hoofdstukken van plaats gewisseld werden en je het verhaal chronologisch kon lezen. Maar bij Penguin hebben ze terug de originele tekst gebruikt voor de editie die ik las, en dat is eigenlijk wel een goede beslissing, want het verandert de toon van het verhaal en je kijkt meteen heel anders naar Dick Diver.

Uiteindelijk gaat het boek alleen over de relaties van Dick, en blijkt Rosemary niet zo'n groot personage te zijn dan wat je van het begin verwacht. Het is een klassieker uit een andere tijd, en dat merk je ook. Hoewel de tekst perfect Engels is, waarvan je elk woord apart duidelijk genoeg begrijpt, zweeft er toch iets onbegrijpelijks over de zinnen als geheel. Het is een andere manier van schrijven, een andere stijl, en het is moeilijk om daar doorheen te lezen en op zoek te gaan naar de essentie van het verhaal. Een verhaal dat in mijn ogen ook minder helder en boeiend was dan dat van "The Great Gatsby".

Recensie "I Am Legend" - Richard Matheson

* * * *

"I Am Legend" van Richard Matheson is een verrassende science-fiction of zelfs fantasy-roman uit 1954. Een toekomstverhaal dat zich voor de lezers van vandaag ondertussen wel in het verleden afspeelt, namelijk tijdens de jaren 1986-'88.

Op een bepaald moment is er een virus uitgebroken dat mensen in vampieren verandert. Gestorven mensen staan weer op uit de dood, klimmen uit hun graf, en gaan achter het bloed van de levenden aan. Robert Neville ziet iedereen in zijn omgeving veranderen en blijft als enige normale mens over. Hij bewapent zijn huis met knoflook en kruistekens. Overdag slaat hij zijn provisies in, 's nachts probeert hij de ondoden buiten te houden.

Maar het is geen bloederig actieverhaal. Robert probeert net uit te dokteren hoe dat virus precies werkt, en waarom de truukjes om vampieren te weren uit de oude verhalen precies werken. Hij probeert hier heel wetenschappelijk te werk te gaan, doet opzoekingswerk in de bibliotheek, haalt een microscoop in huis en neemt bloed af van vampieren die hij gevangen of gedood heeft.

Hij heeft deze persoonlijke queeste nodig om zelf in leven te blijven, om niet toe te geven aan zijn zelfmoordgedachten, om niet gewoon zijn voordeur te openen en de vampieren binnen te laten. Op sommige momenten in het verhaal komen er externe factoren die zijn leven nog meer zin kunnen geven. Maar het loopt niet altijd goed af.

Het verhaal wordt verteld in de verleden tijd, maar soms krijgen we ook flashbacks die gebruik maken van dezelfde werkwoordtijd. Daarom is het soms niet meteen duidelijk wanneer een bepaalde scène zich afspeelt. Persoonlijk had ik ervoor gekozen wat te spelen met de tijden, en het verhaal dat zich in het heden afspeelt ook in de tegenwoordige tijd te vertellen, zodat het onderscheid wat duidelijker was.

Maar dat is de enige opmerking die ik over dit boek kan maken. Ik had spijtig genoeg wel de Zwarte Beertjes filmeditie van uitgeverij Bruna, die spijtig genoeg wel veel typefouten heeft zowel qua woorden als punctuatie en aanhalingstekens bij dialogen. Het boek heeft maar 185 pagina's, dus ik las hem op twee dagen uit (leve de vakantie!)

Recensie "The Road" - Cormac McCarthy

* * * * *
Wat een geweldige leeservaring was "The Road" van Cormac McCarthy. Al na 30 pagina's wist ik dat dit boek heel hoog zou scoren in mijn top tien van 2022. En inderdaad, ik geef hem het maximum aantal sterren.

"The Road" is het verslag van een ongenoemde vader en zoon die met hun weinige bezittingen in een winkelkar doorheen een verwoest Amerika de oostkust proberen te bereiken. Je komt nooit te weten wat er precies gebeurd is in de wereld. Er is één prachtige flashback over enkele ontploffingen in de verte, een stroomuitval, en een subtiel maar duidelijk voorbeeld van de overlevingsinstincten waarover de vader beschikt.

McCarthy beschrijft elke handeling die het tweetal doet zonder een moment saai te worden. Het draait om overleven, dus je leest heel veel over hoe ze honger hebben, een verlaten plek met mogelijks nog wat eten ontdekken, voorzichtig op expeditie gaan, verzamelen wat ze nodig hebben, het gevonden eten klaarmaken, en weer vertrekken richting de volgende halte. De wereld is nog nauwelijks bewoond, maar uit hun gesprekken weten we dat er "goede" en "slechte" mensen zijn. Want ondertussen praten ze veel met elkaar. In mijn ogen typisch voor een gelauwerd literair werk zijn er geen aanhalingstekens bij de dialogen, noch andere verwijzingen naar wie wat precies zegt; dat moet je zelf in je hoofd bijhouden. Maar hier is het niet storend, het past bij de grauwe sfeer van het verhaal.

De dialogen zijn pareltjes, en het draait er meestal om dat de jongen vragen stelt, de vader hem eerst wil beschermen tegen de waarheid maar uiteindelijk dan toch eerlijk antwoord. De jongen zegt heel vaak "Oké" en de vader zegt heel vaak "Ik weet het niet". Het centrale thema van het boek is dan ook deze band tussen ouder en kind, het beschermende tussen hen, de liefde en bezorgdheid, de autoriteit en het rebelse.

Door de overvloed aan details over hoe het duo te werk gaat, vraag ik mij af of McCarthy dit boek heeft kunnen schrijven zonder zelf op pad te gaan en al zijn stappen minutieus bij te houden. Niet alleen hun handelingen maar ook de omschrijvingen van de omgevingen, het komt allemaal zo goed tot leven, je voelt je echt samen met hen op die weg naar het onbekende, met een knagende maag en de hele tijd over je schouder kijkend.

Dit boek las als een klassieker. Terwijl het pas in 2006 is uitgekomen. Ik dacht dat het ouder was, dat het boek een tijdgenoot was van de bekende werken van J.D. Salinger, Jack Kerouac, William Golding, ... Misschien komt het door de no-nonsense schrijfstijl. Hoewel het een toekomstverhaal is, leest het als iets ouds, iets uit de overlevering. McCarthy won meteen de Pulitzer Prijs, en verdiend! McCarthy is uiteindelijk slechts een tiental jaren jonger dan die andere schrijvers, maar hij is nog steeds bezig. "The Road" was zijn laatste roman, maar dit jaar verschijnen er twee nieuwe boeken van hem, "The Passenger" en "Stella Maris", waarbij elk het verhaal vertelt van een broer en zus, de kinderen van een fysicus die geholpen heeft de atoombom te maken. Ik zet ze zeker op mijn lijstje!