Recensie "Zeis" - Neal Shusterman

☆ ☆ ☆ ☆

Ergens in de toekomst... De geneeskunde is zo ver gevorderd dat mensen niet meer sterven. Zodra hun lichaam te oud is geworden, kunnen ze een regeneratie aanvragen die hen terug jong maakt. Zelfs als iemand verongelukt, kan deze persoon gerepareerd worden. Mensen zijn in die gevallen niet meer dood, maar "dodig", een tijdelijke toestand.

Hierdoor explodeert de wereldbevolking wel. Dus hebben ze de Zeisen opgericht. Deze kiezen willekeurig mensen uit om te "dorsen". Definitief te doden, dus.

Op een dag worden zowel Citra Terranova als Rowan Damish uitgekozen als leerlingen van Zeis Faraday. Slechts één van hen zal effectief Zeis worden.

De functie van Zeis gaat gepaard met heel veel eerbied en respect. Het is een taak die moet gebeuren, maar waar niemand voor staat te springen. Het dorsen moet ook totaal willekeurig gebeuren, zonder vooroordelen, zonder bewuste keuzes wat betreft de doelwitten. 

Maar al snel ontdekken Citra en Rowan dat er ook Zeisen zijn die heel veel plezier scheppen in hun taak. Zeis Goddard, bijvoorbeeld, die met zijn team regelmatig "dorsexpedities" uitvoert; niets anders dan gigantische slachtpartijen, massamoorden eigenlijk. 

Zo ontdekken Citra en Rowan dat er veel meer op de achtergrond speelt dan waar de gewone burgers - zoals zij eerst waren - zich bewust van zijn. Er staan hen tal van morele beslissingen te wachten, maar ook keuzes voor hun eigen zelfbehoud, en dat van hun familie.

De meeste hoofdstukken worden wisselend verteld vanuit het perspectief van Citra en Rowan, maar soms ook vanuit het standpunt van andere, extra personages. Tussen twee hoofdstukken lees je steevast een dagboekfragment van een Zeis; elke Zeis heeft immers de opdracht om een dagboek bij te houden, waarin hun geestelijke gezondheid altijd gecontroleerd kan worden. In het begin van het boek lees je vooral uit het dagboek van Zeis Curie; ik dacht eerst dat dit de aangenomen naam van Citra of Rowan zou zijn, nadat ze hun opleiding voltooid hebben. Verslagen uit de toekomst, dus. Tot de échte Zeis Curie plots verscheen tijdens een Conclaaf, een regelmatige bijeenkomst van Zeisen, en mijn theorie dus netjes de grond inboorde...

Van in het begin is het allegorische aspect van dit verhaal duidelijk. De Zeisen staan symbool voor de dood, die ook willekeurig toeslaat. Het gaat over de menselijke strijd tegen dit lot, op welke manier mensen hun dood aanvaarden, of net niet. Hoe ze het ofwel als toeval beschouwen, of er een reden achter zoeken. Daarnaast is er nog het politieke spel, de machtsvertoningen, maar ook de "show" en public relations. Als je weet dat dit boek in 2016 gepubliceerd werd, zou je Zeis Curie en Zeis Goddard bijna met Hillary Clinton en Donald Trump gaan vergelijken...

De maatschappij die Neal Shusterman in Zeis voorstelt, wordt gecontroleerd door de AI Cumulus, een zelfbewuste, artificiële intelligentie gebaseerd op de cloud van het internet, die in het tweede deel van deze reeks, die ook Cumulus heet, vast een nog grotere rol zal spelen. Ik ben in ieder geval benieuwd naar dit vervolg!