Recensie "Nirwana" - Tommy Wieringa

☆ ☆ ☆

Yes, hij is eindelijk uit! Drie weken over gezwoegd...

Seks en extreemrechtse politiek, dat haalde ik in de eerste plaats vooral uit Nirwana van Tommy Wieringa. En saaie geschiedenislessen. En een gimmick waarbij de schrijver zichzelf als personage laat opdraven.

Ik geraakte niet vooruit in dit boek. Problematisch, want ik moest het lezen voor de leesclub Boek & Koek in Genk... Het is een dubbel gevoel: een boek dat je een gigantische afkeer van lezen bezorgt, maar tegelijkertijd ook heel veel zin om meteen andere en betere boeken ter hand te nemen en dit exemplaar zo snel mogelijk te vergeten.

Gelukkig haalde de bespreking op de leesclub het waas van mijn ogen, en ontdekte ik dat er toch wel meer zit in dit verhaal. Wieringa haalt zijn inspiratie uit het Boeddhisme: een ziel bereikt het Nirwana als die persoon zich over alle slechte gevoelens - zoals hebzucht, haat en waan - heen zet. Mijn vrouw verwoordde het perfect: het is een beetje zoals het liedje Let It Go uit de Disneyfilm Frozen, maar dan met vuur. 

Wanneer Trump de eerste keer president wordt, ontdekt de Nederlander Hugo Adema dat zijn grootvader Willem collaboreerde met de vijand tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens zijn zoektocht naar de waarheid komt Hugo in contact met zijn oude gouvernante Beth, en vindt hij ook de dagboeken van zijn grootvader. 

Het personage Tommy Wieringa wil graag het verhaal van Hugo's grootvader neerpennen. Beth was namelijk zijn pleegmoeder, en zo is hij de familie Adema op het spoor gekomen. Hugo wil dat echter niet, omwille van die collaboratie. Hij probeert de schrijver dus op afstand te houden, terwijl hij zelf stiekem de dagboeken uitpluist naar meer informatie.

Want de familie Adema is wel prominent aanwezig in de wereld. Het is een rijke familie, met een emporium dat grootvader Adema na de oorlog opgebouwd heeft. Maar dat nu natuurlijk heel veel respect dreigt te verliezen. Hugo zelf schildert liever, ook wat zijn relaties betreft. Een hoofdpersonage hoeft niet per se sympathiek te zijn, maar je moet er toch íets bij voelen. Het enige wat ik deed, was om de haverklap zuchten bij wat zich in het verhaal voordeed. En een grote onthulling aan het einde had ik in eerste instantie niet eens door, zo weinig kon het me allemaal schelen op dat moment.

Maar tijdens de leesclub werd ik me bewust van allerlei zaken waar ik volledig overheen heb gelezen. Alle symboliek en vergelijkingen, de beschrijvingen van natuur, de morele vragen die overal opduiken, en de vergelijking van de proloog "Vooraf" en de epiloog "Exit". Als hoofdpersonage ondergaat Hugo een gigantische transformatie, net doordat hij geconfronteerd wordt met een hoop slechte zaken, ook fouten die hijzelf gemaakt heeft, en uiteindelijk leert het allemaal achter zich te laten.

Nirwana gaat over kunst; over inspiratie; over relaties; over politiek, rijkdom en macht. Geschiedenis en je voorouders, hoe hun vroegere beslissingen je huidige leven beïnvloeden. Er zit veel in dit boek, maar ik heb het er zeker niet allemaal uit gekregen, want ik zat er te vaak apathisch bij te lezen, spijtig genoeg. Gelukkig krijg je soms de kans om de ervaringen van andere mensen te horen, en dan besef je hoe je persoonlijke gevoelens soms de objectieve herkenning van kunst in de weg kunnen staan. En eens je je daar overheen gezet hebt, zie je ook wel de mooie dingen.