maandag 15 april 2019

Boeken verslonden in april


Terwijl ik "Harry Potter and the Prisoner of Azkaban" aan het lezen was, besefte ik dat het minstens zeven jaar geleden is dat ik de Harry Potter boeken las. Want deze keer zag ik heel goed wat voor effect de Dementors hebben op mensen bij wie ze in de buurt komen. Alle personages die vertellen over hun ervaringen, beschrijven perfect hoe het voelt om in een depressie te zitten ("Thought I was goin’ mad. Kep’ goin’ over horrible stuff in me mind ... Yeh can’ really remember who yeh are after a while. An’ yeh can’ see the point o’ livin’ at all. I used ter hope I’d jus’ die in me sleep ...") Ik ging even checken, en ja hoor: mijn vorige lezing dateert van 2010. Toen stond ik er totaal niet bij stil, maar nu is het des te opvallend. De schrijfstijl is ook heel erg verbeterd vergeleken met de eerste twee boeken. Rowling neemt eindelijk haar tijd om alles te beschrijven. Ze kleedt de fictieve wereld in en zowel de setting als de personages komen sterker te staan. Maar net zoals bij de vorige twee boeken, blijft de climax van het verhaal zich heel snel afspelen. We krijgen meer achtergrondinformatie over wat er in het verleden precies gebeurd is met Voldemort, de ouders van Harry en hun vrienden, en professor Snape. Angst is weer een groot thema hier, met angst voor de dood die het voortouw neemt. De Boggart in de kast die de vorm aanneemt van iedereens grootste angst; Ron die bang is dat zijn rat wordt opgegeten; Hagrid die bang is voor de executie van zijn Hippogrief; Harry die bang is om Sirius te verliezen, maar ook om de moord op zijn ouders te herbeleven telkens een Dementor in de buurt komt; en natuurlijk professor Trelawney met haar al dan niet juiste voorspellingen vol onheil en doem. Rechtvaardigheid en oneerlijkheid zijn ook prominent aanwezig. De personages zijn nog steeds kinderen maar ze worden meer en meer geconfronteerd met de echte wereld waarin niet alles loopt zoals het zou moeten. Dat alles vormt een goede basis voor wanneer de zaken echt fout beginnen te lopen in de volgende boeken, en het gevoel van machteloosheid bij de personages verhoogt.


"Harry Potter and the Goblet of Fire" is een meesterlijk vervolg op de eerste drie boeken, vooral door het volume. Harry verschijnt pas op Hogwarts op een pagina waar "The Philosopher's Stone" al aan de eindetappe begint. Het onderwerp van elk hoofdstuk wordt eerst voorafgegaan door extra scènes die de hele wereld tot in alle details inkleden. Tegelijkertijd zorgt dit ook voor een extra spanningsopbouw, want door de hoofdstuktitels verwacht je al wat er gaat komen maar Rowling laat je even op je honger zitten. Eerst maken we het wereldkampioenschap Quidditch mee, en maken we kennis met de Death Eaters, de oude volgelingen van Vol-, ik bedoel Hij-Die-Niet-Genoemd-Mag-Worden. Daarna komt het tovenaarstoernooi, en alles wat ermee gepaard gaat. We krijgen deze keer een uitgebreide climax, en een uitgebreide epiloog. Het is de eerste keer dat het verhaal onaf voelt, met een duidelijke cliffhanger. we willen meteen weten hoe het verder gaat. Het is eigenlijk spijtig om dit boek te herlezen, en te weten wat er gaat gebeuren. Het zit namelijk vol verrassingen. Alle grote thema's komen aan bod. Jaloezie, vertrouwen en vriendschap: Harry die ongewild deel moet nemen aan het toernooi ziet zijn vriendschapsbanden bijna verbroken door jaloezie en de beschuldiging dat hij zijn vrienden niet in vertrouwen nam. Angst en moed: de drie opdrachten in het toernooi en de confrontatie met Voldemort die Harry allemaal het hoofd biedt en waarbij hij zelfs meer doet dan zelfbehoud verwacht. Onrechtvaardigheid: Hermione die opkomt voor de rechten van de huiselven, Rita Skeeter die onwaarheden schrijft in de krant. Liefde: het Kerstbal waar het onderscheid tussen de jongens en de meisjes wordt gemaakt en de eerste verliefdheidsgevoelens naar boven komen, maar ook de liefde en bezorgdheid voor Harry die ongewild zijn leven moet wagen.

Het is even wennen aan "Reservoir 13" van Jon McGregor. Dertien jaar lang volgen we de dagelijkse gang van zaken in een dorpje na de verdwijning van een 13-jarig meisje, een jaar per hoofdstuk. Het boek begint met die verdwijning, en daarna volgt heel snel en kort samenvattend alles wat er in het dorp gebeurd. En ik bedoel ook alles. Van het kleinste stomste ding tot de grootste verandering. Het is moeilijk om de belangrijke van de te verwaarlozen details te scheiden. Soms lijkt niets ertoe te doen. Maar in literatuur bestaat geen toeval, dus alles is belangrijk, is het niet voor het verhaal dan is het omwille van de symboliek. Maar "Reservoir 13" kun je niet samenvatten, want het leest al als een samenvatting, of als de outline van een veel groter boek. Opsommingen per maand van wie wat doet en zegt. Dieren, bloemen en planten, weerfenomenen passeren de revue. Zoveel namen, en het duurt heel lang tot je goed door hebt wie die personages precies zijn. Soms dacht ik dat elke diersoort en elke plant misschien een specifiek personage vertegenwoordigen. Soms wil je dat het boek vertraagt, dat McGregor eens de tijd neemt om een scène in detail uit te schrijven. Vooral de dialogen zijn soms moeilijk te volgen, omdat McGregor beschrijft wat de personages zeggen, in plaats van dat ze gewoon met elkaar praten door middel van dialoogpunctuatie. Maar hij blijft alles samenpersen en van hot naar her springen, meestal ook binnen dezelfde alinea. McGregor schrijft alleen over de natuur, inclusief de menselijke natuur in al haar vormen, en op elke mogelijke leeftijd: zorgzaamheid, wantrouwen, liefde, affaires, vandalisme, diefstal, jaloezie, kinderen krijgen, gemeenschapsgevoel, isolement, het lijstje blijft verdergaan met alle onderdelen waaruit het leven bestaat. De stijl van het boek viel eerst wat tegen, tot ik eraan gewend was en met schema's alles probeerde bij te houden. Na verloop van tijd kwam er een dipje, omdat McGregor wel veel dingen herhaalt. Dan de laatste spurt naar de eindmeet ging weer vlotjes. Deze stijl maakt het moeilijk het boek goed te vinden, maar als je naar het grote plaatje kijkt, zie je het tapijt dat hij geweven heeft met alle draadjes op hun plaats, en het is knap werk dat hij geleverd heeft.


Ik moet toegeven: de enige reden waarom ik "The Gentleman's Guide to Vice and Virtue" wou lezen, was de titel. Ik ben er aan begonnen zonder enig idee waar het verhaal over ging. Ik hoopte alleen op veel humor. En ik werd gelukkig niet teleurgesteld. Het verhaal speelt zich af in de 18e eeuw. Henry Montague wordt door zijn vader op reis gestuurd om eindelijk eens wat manieren te leren, discipline, beschaafdheid, etc. Zijn zus Felicity vertrekt naar een school in Marseille. Bedoeling is dat Henry haar vergezelt, en dan samen met zijn beste vriend Percy en chaperon Lockwood een rondreis door Europa maakt. Maar Henry is stiekem verliefd op zijn beste vriend, hoewel hem dat niet tegenhoudt om ook vrouwen te versieren en zo naakt uit het hof van Versailles dient te ontsnappen. De reis verloopt uiteraard niet zoals gepland, met struikrovers en piraten. Heel toevallig geraken ze ook verwikkeld in een zoektocht naar een speciale McGuffin, die Percy mogelijks kan genezen van zijn epilepsie. Hoofdpersonage Monty is een sympathieke schurk wiens capriolen je graag blijft volgen. Felicity is meer dan eens de heldin van het verhaal, en ik kijk dus eigenlijk best uit naar het vervolg op dit boek, "The Lady's Guide to Petticoats and Piracy".

donderdag 4 april 2019

Ochtendkoffie


’s Nachts in mijn slaap, terwijl ik droom over grote gebouwen vol gangen en deuren waar ik uit moet ontsnappen, kruipt mijn stem stiekem uit mijn lichaam. Hij glipt uit mijn mond, glijdt over de lakens, wipt over de bedrand, trippelt over de tegels en wringt zich onder de deur. Springt van trede naar trede. Sluipt de keuken in. Klimt de kasten op. Verbergt zich in de koffiepot.

’s Morgens als ik opsta, voel ik de leegte in mijn keel. De slaap houdt mijn lichaam gegijzeld. De wereld blijft onscherp, oogleden dreigen toe te vallen, haren pieken alle kanten uit, kleren lijken ofwel te groot ofwel te klein. Niets zit goed tot ik de keuken in stap, die eerste tas koffie drink en mijn stem terugvind.