Review "Tijd van Leven" - Dean Koontz

* * * * *
Als er één boek van Koontz is dat ik graag zelf had geschreven, is het “Tijd van Leven”. Dit boek raakt alle juiste snaren: de absurditeit van het leven, de verbondenheid van mensen, herkenbare personages, kenmerkende humor, allemaal samengebracht met de realiteit van plots geweld.

Enkele minuten voordat Jimmy Tock het levenslicht ziet, doet zijn stervende grootvader enkele voorspellingen niet alleen over zijn geboorte, maar ook waarschuwingen voor vijf verschrikkelijke dagen in Jimmy’s toekomst. Samen met zijn familie bereidt Jimmy zich voor op het onvermijdelijke.

Verteld vanuit Jimmy’s eerstepersoonsperspectief omarmt het boek je met z’n familiariteit of vertrouwdheid. Jimmy spreekt de lezer soms ook rechtstreeks aan, wat voor mij een hogere verbondenheid creëert. Deze techniek, de eerstepersoons verteller, is zijn sterkste prestatie als schrijver. Het enige nadeel in dit geval, is de lawine aan banketbakkerij-analogieën die Jimmy Tock om de haverklap gebruikt in zijn beschrijvingen.

Mee aan de eettafel van de familie Tock zitten is een rit op een achtbaan – alleen achterwaarts; je ziet de loopings niet komen tot je plots ondersteboven hangt. Oma Rowena alleen is haar gewicht in goud meer dan waard.

De eerste van die vijf verschrikkelijke dagen die Jimmy moet trotseren, is fantastisch storytelling, omdat het de ongelooflijkste manier is van alle Koontz verhalen waarop de held en heldin elkaar ontmoeten. Vanaf het moment dat Lorrie Lynn Hicks door die deur van de bibliotheek loopt, deelde ik Jimmy’s gevoelens en werd ik stapelverliefd op haar. Net zoals Jimmy zegt, is ze het soort meisje dat je aan je familie wil voorstellen. Ze is zo ad lib, fantasie- en vindingrijk, dapper maar ook kwetsbaar, bang en onzeker op de momenten waarop ze dat mag zijn.

Hoewel “Tijd van Leven” vol staat met gewelddadige scènes, bevat het verhaal veel humor, die zich vooral toont in de dialogen. Deze personages nemen vaak wilde gedachtegangen, maken gekke niet ter zake doende opmerkingen, creëren misverstanden, en de hele tijd weet je niet of ze die dingen serieus menen of gewoon iemand voor de gek houden.

Sommige actiescènes, zoals het off-road rondrijden in een sneeuwstorm, kunnen wel wat saai worden, maar alleen vergeleken met de andere scènes waar de helden en slechteriken spottende opmerkingen uitwisselen. Het gebrek aan geestige dialogen is heel normaal in dit geval, maar riskeert wel dat het boek versimpelt tot een goedkoop actieverhaal.

De latere hoofdstukken ruilen de humor in voor zwaar drama. We voelen mee met Jimmy en begrijpen we maar al te goed zijn gedachten wanneer hij zegt: “Onze eigen dood vrezen we niet zo erg als de dood van onze geliefden”.

De meest verwoestende hoofdstukken zijn echter die waar de echte plottwist wordt onthuld. Het gedrag van de slechterik, de reacties van Jimmy en Lorrie, en de ommekeer die ermee gepaard gaat lijken recht uit een soapserie te zijn gehaald, maar toch komt het niet over als een cliché: het werkt en past bij de rest van het boek.

“Tijd van Leven” gaat over de mens geconfronteerd met zijn eigen sterfelijkheid. Omdat je geen idee hebt wat de toekomst gaat bieden, kun je maar beter ten volle van het leven genieten, je familie en vrienden koesteren, en het pad kiezen dat je lotsbestemming voor je klaar legt. Onze levens worden niet alleen gevormd door de omgeving waarin we opgroeien, maar ook door onze persoonlijke keuzes.

Boeken verslonden in november

Als er één boek van Koontz is dat ik graag zelf had geschreven, is het “Tijd van Leven”. Dit boek raakt alle juiste snaren: de absurditeit van het leven, de verbondenheid van mensen, herkenbare personages, kenmerkende humor, allemaal samengebracht met de realiteit van plots geweld.
Enkele minuten voordat Jimmy Tock het levenslicht ziet, doet zijn stervende grootvader enkele voorspellingen niet alleen over zijn geboorte, maar ook waarschuwingen voor vijf verschrikkelijke dagen in Jimmy’s toekomst. Samen met zijn familie bereidt Jimmy zich voor op het onvermijdelijke.
Verteld vanuit Jimmy’s eerstepersoonsperspectief omarmt het boek je met z’n familiariteit of vertrouwdheid. Jimmy spreekt de lezer soms ook rechtstreeks aan, wat voor mij een hogere verbondenheid creëert. Deze techniek, de eerstepersoons verteller, is zijn sterkste prestatie als schrijver. Het enige nadeel in dit geval, is de lawine aan banketbakkerij-analogieën die Jimmy Tock om de haverklap gebruikt in zijn beschrijvingen.
Mee aan de eettafel van de familie Tock zitten is een rit op een achtbaan – alleen achterwaarts; je ziet de loopings niet komen tot je plots ondersteboven hangt. Oma Rowena alleen is haar gewicht in goud meer dan waard.
De eerste van die vijf verschrikkelijke dagen die Jimmy moet trotseren, is fantastisch storytelling, omdat het de ongelooflijkste manier is van alle Koontz verhalen waarop de held en heldin elkaar ontmoeten. Vanaf het moment dat Lorrie Lynn Hicks door die deur van de bibliotheek loopt, deelde ik Jimmy’s gevoelens en werd ik stapelverliefd op haar. Net zoals Jimmy zegt, is ze het soort meisje dat je aan je familie wil voorstellen. Ze is zo ad lib, fantasie- en vindingrijk, dapper maar ook kwetsbaar, bang en onzeker op de momenten waarop ze dat mag zijn.
Hoewel “Tijd van Leven” vol staat met gewelddadige scènes, bevat het verhaal veel humor, die zich vooral toont in de dialogen. Deze personages nemen vaak wilde gedachtegangen, maken gekke niet ter zake doende opmerkingen, creëren misverstanden, en de hele tijd weet je niet of ze die dingen serieus menen of gewoon iemand voor de gek houden.
Sommige actiescènes, zoals het off-road rondrijden in een sneeuwstorm, kunnen wel wat saai worden, maar alleen vergeleken met de andere scènes waar de helden en slechteriken spottende opmerkingen uitwisselen. Het gebrek aan geestige dialogen is heel normaal in dit geval, maar riskeert wel dat het boek versimpelt tot een goedkoop actieverhaal.
De latere hoofdstukken ruilen de humor in voor zwaar drama. We voelen mee met Jimmy en begrijpen we maar al te goed zijn gedachten wanneer hij zegt: “Onze eigen dood vrezen we niet zo erg als de dood van onze geliefden”.
De meest verwoestende hoofdstukken zijn echter die waar de echte plottwist wordt onthuld. Het gedrag van de slechterik, de reacties van Jimmy en Lorrie, en de ommekeer die ermee gepaard gaat lijken recht uit een soapserie te zijn gehaald, maar toch komt het niet over als een cliché: het werkt en past bij de rest van het boek.
“Tijd van Leven” gaat over de mens geconfronteerd met zijn eigen sterfelijkheid. Omdat je geen idee hebt wat de toekomst gaat bieden, kun je maar beter ten volle van het leven genieten, je familie en vrienden koesteren, en het pad kiezen dat je lotsbestemming voor je klaar legt. Onze levens worden niet alleen gevormd door de omgeving waarin we opgroeien, maar ook door onze persoonlijke keuzes.

Het werd hoog tijd om eens een boek van Haruki Murakami te lezen. "Norwegian Wood" kruiste mijn pad en ik begon erin zonder te weten waar het precies over gaat. Na 440 bladzijden is het duidelijk dat het een verhaal is over liefdesrelaties, verdriet, eenzaamheid, depressie, en de dood. Zware thema's die hier in een YA-roman werden gegoten. We volgen immers personages hoe ze opgroeien van 17 tot 21 jaar. Als je daar voorbij kunt kijken, ontdek je wel een rijkelijk gevuld boek, prachtig geschreven hoewel er naar het einde toe veel minder mooie zinnen in staan dan die me in het begin hebben betoverd. Zoals bijvoorbeeld: "Achter in haar ogen beschreef een zware, zwarte vloeistof vreemd gevormde draaikolken." En ook: "Ik keek op, staarde naar de donkere wolken die boven de Noordzee dreven en dacht aan de dingen die ik in de loop van mijn leven was kwijtgeraakt - aan tijd die voorbij was gegaan, aan mensen die dood waren of uit mijn leven waren verdwenen, aan gevoelens die nooit meer terug zouden komen." In het midden slabakt het verhaal ook, wanneer het hoofdpersonage heen en weer slingert tussen zijn verschillende liefdesinteresses. Hij heeft een goede inborst, maar neemt alles zoals het komt, en laat zich vooral ook door seksuele handelingen leiden. Watanabe kan niet echt kiezen, hij weet niet goed wat hij wil, en als hij eindelijk een keuze gemaakt heeft, slaat het noodlot toe en bedelft hem onder schuldgevoelens. Murakami verleidt je met enkele mooie zinnen maar daarna lees je heel lang veel van hetzelfde, zonder indrukwekkende of herkenbare beschrijvingen. Daar had ik meer van verwacht. Het lijkt alsof hij zich voor de tweede helft van het boek vooral concentreert op beschrijvingen van seksuele interactie, iets wat voor mij niet had gehoeven. Maar zijn schrijfstijl is wel vlot, en ik wil zeker nog meer boeken van hem lezen.

De Keuze

Er zijn vier manieren om met een winkelkar te rijden. Eén, rustig door de gangen struinen, geen aandacht voor de andere klanten, alle producten bekijken, nemen wat er lekker uitziet. Twee, de kar op een strategische centrale plek zetten en alles er naartoe dragen zodat je niet hoeft te zigzaggen tussen de mensen die op de vorige manier winkelen. Drie, met boodschappenlijst in de hand gericht manoeuvrerend de kortst mogelijke route zoeken van product A tot product Z. En vier: niet, want je neemt een mandje.

Magnus staart naar het aardappelrek. In zijn mandje ligt alleen een pot appelmoes. Hij loopt al een kwartier rond in de supermarkt. Hij heeft niet aan een lijstje gedacht. Het aanbod overdondert hem, en hij weet niets liggen. Hij is het winkelen verleerd.

Mariah Carey keelt uit de luidsprekers. Magnus kijkt om zich heen. Het is druk in de supermarkt. Het spitsuur heeft zich als een besmettelijke ziekte van de autostrade naar de winkelgangen uitgebreid. Mensen die rechtstreeks van hun werk komen. Ouders die net hun kinderen van school hebben opgehaald. De minimensen rennen in het rond alsof de winkel een speeltuin is. Een vermoeide moeder met een peuter op het zitje van haar winkelkar verschijnt uit de gang langs hem, kijkt paniekerig in het rond, roept “Zus, waar ben je?” en verdwijnt in de volgende gang. Een man met een vreemd stuk vlees loopt voor hem door. Het ding lijkt op een menselijke baby met vleugels. Misschien toch zijn bril eens poetsen.

Vastkokend. Bloemig. Kriel. Zelfs rode. Wat als hij de verkeerde kiest? Verkeerde keuzes liggen in zijn aard. Daarom staat hij hier nu alleen. Ingrediënten zoeken om zijn eigen potje te koken. Een paar recepten snel gekopieerd uit het kookboek dat ze als huwelijkscadeau van haar moeder hadden gekregen. Het boek heeft ze meegenomen. Net als al de rest.

“Kan ik u helpen?”

Langs hem staat een geschenk uit de hemel. Donkerbruine haren, licht krullend op de schouders. Ogen het lichtste blauw, als het gevangen water van een bevroren bergmeer. Een rode, golvende glimlach, maar niet te rood. Ze is jonger dan hem, veel knapper dan hij zichzelf waardig acht, en toch verandert zijn mond in een woestijn terwijl zijn hart tekeer gaat als een racende kameel. Zijn trillende stem spuwt het woord “Patatten” uit.

De vrouw knikt. “Dat zijn ze inderdaad. Weet u niet welke soort u nodig heeft?”

Magnus schudt zijn hoofd.

De vrouw wijst van zak naar zak. “Vastkokend. De basisversie, zeg maar. Als u ze gewoon gekookt wil eten, of als u ze daarna in stukjes snijdt en opbakt. Bloemig, als u er puree van wil maken. Vergeet dan ook geen melk te kopen. Krielaardappelen, die hoeft u niet eens te schillen, voor een krokante ovenschotel bijvoorbeeld. Rode aardappelen, de joker van de aardappelen zeg maar, daar kun je echt alles mee doen, en ze zien er feestelijker uit, perfect voor een diner met gasten. Best een aanrader, ik vind ze wel lekker.”

Was dat een uitnodiging? Magnus heeft nog nooit voor iemand gekookt. Net als alleen naar de supermarkt komen, is dat vast een grensverleggende ervaring. Maar wat als ze alleen behulpzaam wou zijn? Een vrouw als zij kan toch geen interesse hebben in een man als hij?

Hij neemt de zak rode aardappelen, legt hem langs de appelmoes en vraagt aan de vrouw, “Wilt u vanavond misschien bij mij komen eten?”


(Dit is het resultaat van een opdracht voor de opleiding Literaire Creatie aan de Genkse Academie voor Muziek, Woord & Dans, gegeven door Kaat Vrancken. Opdracht was een verhaal te schrijven geïnspireerd door de tentoonstelling "Het is al lang...", 40 jaar Joke van Leeuwen in de bibliotheek van Genk.)